YAZAN: Sultan ÇAMUR KARATAŞ
Türkiye’nin utanç günlerinden biri. 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta bir katliam yaşandı. İnsan eliyle gerçekleştirilmiş bir vahşet. 4. Pir Sultan Abdal Şenliklerine katılmak için gitmiş, Madımak Otelinde kalan 33 aydın ve 2 otel görevlisi otelde sloganlar, tekbirler alkışlar eşliğinde göz göre göre, planlı ve hazırlıklı olarak yakıldılar.
Günler öncesinde bildiriler dağıtılmıştı. O gün sabahtan hareketlilik başlamıştı. Yaklaşık yirmi bin kişi, ateş yakarak, kışkırtarak, oteldekilerin dışarı çıkmasını engelleyerek bu vahşete karıştı. Bunlardan sadece 190’ı hakkında gözaltı işlemi yapıldı, 124’ü için soruşturma açıldı. Kaç kişinin firari olduğu bilinmiyor. Bazıları firari gösterilerek Sivas’ta yaşamaya, resmi işlerini yapmaya devam etti. Bunlardan bazıları hakkında zaman aşımı uygulandı, davaları düştü. Mahkeme, eylemi "insanlığa karşı suç" kabul etmezse, firari üç sanık hakkında devam eden yargılama da bugün 30 yıllık zaman aşımı süresi dolduğu için zaman aşımına girecek. Cezaları kesinleşen 9 kişi ise halen yurtdışında ve onlar için de ceza zaman aşımı süresi işliyor.
O gün, Cuma namazının ardından etkinliklerin yapıldığı Kültür Merkezinin önüne yürüyüş başladı. "Sivas laiklere mezar olacak!" diye yürüyen kalabalık merkezin önündeki "Halk Ozanları" heykelini yıktı, boynuna ip asarak yerde sürükledi. Kalabalık giderek artıyor ancak dağıtılmıyordu. Daha sonra aydınların kaldığı Madımak Otelinin önüne yöneldiler. Kalabalık 17.00'de geldiği otelin önünden de dağıtılmadı. Araçlar ve sürüklenen heykel ateşe verildi, Belediyenin kaldırım yapma gerekçesiyle getirdiği taşlarla otelin camları kırıldı. Ankara sürekli bilgilendirildi ama "hallediyoruz" dışında yanıt gelmedi. Valiliğin civar illerden istediği takviye birlikler de 8 saat süren olaylar bittikten sonra kente gelebildi. Saat 19.00 civarı otel ateşe verildi. İçeridekilerden bir bölümü en üst kattan, geçişleri engellenmek istenmesine rağmen, farklı binalara geçti, Aziz Nesin dahil bir bölümü itfaiye merdiveni ile indirilip darp edildi. 12'si ağır yaralı 62 kişi otelden kendi imkânlarıyla kurtuldu. En yaşlısı 66 yaşındaki Asım Bezirci, en küçüğü 12 yaşındaki Koray Kaya olmak üzere şenlik için gelen, aralarında Metin Altıok, Behçet Aysan, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Hasret Gültekin'in de olduğu aydınlar Madımak'ta yaşamını yitirdi. İki otel çalışanı da yaşamını kaybetti. Göstericilerden iki kişinin de otel dışında kurşunlanarak öldüğü anlaşıldı. İçeride, “birimize bir şey olursa ne yaparız?” diye konuşmuşlardı. “Kalanlar ölenler için şiirler yazar” dedi Metin Altıok.
Olaylardan sonra devlet yetkililerinden çeşitli yorumlar geldi:
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel: “Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş... Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır.”
Dönemin Başbakanı Tansu Çiller: "Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir."
Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü: “Güvenlik güçlerimiz vatandaşlarımızın zarar görmemesine dikkat ederek olayları kontrol etmeye çalışmışlardır.”
İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu: “Olaylara Pir Sultan Abdal Heykeli neden oldu.”
Sivas Valisi Ahmet Karabilgin: (Aziz Nesin için) "Şehirde adeta Müslümanlarla alay edercesine gezebilmektedir."
Muhalefet lideri ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz: “Fikir özgürlüğüne bizden daha saygılı bir zümre görmüyorum. Ama fikir özgürlüğünün, halkımızın mukaddes değerleri için kullanılmasına hiçbir şekilde kayıtsız kalamayız.”
Büyük Birlik Partisi lideri Muhsin Yazıcıoğlu: “Türkiye’de ve yurt dışında, sözleri ile büyük tepkilere yol açan Aziz Nesin’i Sivas gibi hassas bir ilimize getirerek zehrini kusmasına sebep olanlar, olayların birinci derecede sorumlusudur.”
Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren: “Gereksiz bir konuşma sonunda çıkan olay, solcularla dinciler arasındaki çekişmeye dönüşüyor. Bunu önlemek lazım. İnsan dinsiz olabilir. Ama bunu ilan etmenin gereği yok.”
Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu: “Gazanız mübarek olsun.”
Madımak Oteli onarıldı. Onarılan Otelle ilgili tartışmalar uzun süre devam etti. Utanç Müzesine dönüştürülmesi istenen otel, önce kebapçı oldu ve uzun yıllar kebapçı olarak kaldı. Katliamdan 18 yıl sonra, Otelin müze değil Bilim ve Kültür Merkezi'ne çevrilmesi kararlaştırıldı. Otelin girişine anı köşesi konuldu. Ancak anı köşesinde saldırgan grupta yer alan ve olaylarda ölen 2 göstericinin ismi de yazıldı.
Katliamdan sonra ölen sanatçıların ve aydınların anısına pek çok sanat üretimi yapıldı. “Kalanlar ölenler için şiirler yazdı.”
Aziz Nesin’in şiirinden Fazıl Say ‘Ses’ eserini besteledi.
Ataol Behramoğlu’nun ‘yangın yeri’ şiirini, Zülfü Livaneli besteledi.
Edip Akbayram ‘Türküler Yanmaz’ şarkısını yaptı.
"Radical noise" adli grup ‘Çığlık’ adında bir şarkı yaptı.
Bu konuyu ele alan çalışmalar saymakla bitmez… Keşke bu vahşet yaşanmasaydı da kaybettiğimiz aydınlarımız üretmeye devam etseydi.
Bugün 2 Temmuz 2023, 30. Yıl. Sabah Moğollar’ın yaptığı ‘Bir düş gördüm geçenlerde’ parçasını dinledim. Yanan canlarla birlikte yine yüreğim yandı.
İnsanlığa, ayrımsız yaşama ve eşitliğe inanan insanlar olarak dimdik ve cesaretle gericiliğe karşı durmak zorunda olduğumuz bir kez daha yüzümüze çarptı.
2 Temmuz 2023
Türkiye’nin utanç günlerinden biri. 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta bir katliam yaşandı. İnsan eliyle gerçekleştirilmiş bir vahşet. 4. Pir Sultan Abdal Şenliklerine katılmak için gitmiş, Madımak Otelinde kalan 33 aydın ve 2 otel görevlisi otelde sloganlar, tekbirler alkışlar eşliğinde göz göre göre, planlı ve hazırlıklı olarak yakıldılar.
Günler öncesinde bildiriler dağıtılmıştı. O gün sabahtan hareketlilik başlamıştı. Yaklaşık yirmi bin kişi, ateş yakarak, kışkırtarak, oteldekilerin dışarı çıkmasını engelleyerek bu vahşete karıştı. Bunlardan sadece 190’ı hakkında gözaltı işlemi yapıldı, 124’ü için soruşturma açıldı. Kaç kişinin firari olduğu bilinmiyor. Bazıları firari gösterilerek Sivas’ta yaşamaya, resmi işlerini yapmaya devam etti. Bunlardan bazıları hakkında zaman aşımı uygulandı, davaları düştü. Mahkeme, eylemi "insanlığa karşı suç" kabul etmezse, firari üç sanık hakkında devam eden yargılama da bugün 30 yıllık zaman aşımı süresi dolduğu için zaman aşımına girecek. Cezaları kesinleşen 9 kişi ise halen yurtdışında ve onlar için de ceza zaman aşımı süresi işliyor.
O gün, Cuma namazının ardından etkinliklerin yapıldığı Kültür Merkezinin önüne yürüyüş başladı. "Sivas laiklere mezar olacak!" diye yürüyen kalabalık merkezin önündeki "Halk Ozanları" heykelini yıktı, boynuna ip asarak yerde sürükledi. Kalabalık giderek artıyor ancak dağıtılmıyordu. Daha sonra aydınların kaldığı Madımak Otelinin önüne yöneldiler. Kalabalık 17.00'de geldiği otelin önünden de dağıtılmadı. Araçlar ve sürüklenen heykel ateşe verildi, Belediyenin kaldırım yapma gerekçesiyle getirdiği taşlarla otelin camları kırıldı. Ankara sürekli bilgilendirildi ama "hallediyoruz" dışında yanıt gelmedi. Valiliğin civar illerden istediği takviye birlikler de 8 saat süren olaylar bittikten sonra kente gelebildi. Saat 19.00 civarı otel ateşe verildi. İçeridekilerden bir bölümü en üst kattan, geçişleri engellenmek istenmesine rağmen, farklı binalara geçti, Aziz Nesin dahil bir bölümü itfaiye merdiveni ile indirilip darp edildi. 12'si ağır yaralı 62 kişi otelden kendi imkânlarıyla kurtuldu. En yaşlısı 66 yaşındaki Asım Bezirci, en küçüğü 12 yaşındaki Koray Kaya olmak üzere şenlik için gelen, aralarında Metin Altıok, Behçet Aysan, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Hasret Gültekin'in de olduğu aydınlar Madımak'ta yaşamını yitirdi. İki otel çalışanı da yaşamını kaybetti. Göstericilerden iki kişinin de otel dışında kurşunlanarak öldüğü anlaşıldı. İçeride, “birimize bir şey olursa ne yaparız?” diye konuşmuşlardı. “Kalanlar ölenler için şiirler yazar” dedi Metin Altıok.
Olaylardan sonra devlet yetkililerinden çeşitli yorumlar geldi:
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel: “Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş... Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır.”
Dönemin Başbakanı Tansu Çiller: "Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir."
Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü: “Güvenlik güçlerimiz vatandaşlarımızın zarar görmemesine dikkat ederek olayları kontrol etmeye çalışmışlardır.”
İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu: “Olaylara Pir Sultan Abdal Heykeli neden oldu.”
Sivas Valisi Ahmet Karabilgin: (Aziz Nesin için) "Şehirde adeta Müslümanlarla alay edercesine gezebilmektedir."
Muhalefet lideri ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz: “Fikir özgürlüğüne bizden daha saygılı bir zümre görmüyorum. Ama fikir özgürlüğünün, halkımızın mukaddes değerleri için kullanılmasına hiçbir şekilde kayıtsız kalamayız.”
Büyük Birlik Partisi lideri Muhsin Yazıcıoğlu: “Türkiye’de ve yurt dışında, sözleri ile büyük tepkilere yol açan Aziz Nesin’i Sivas gibi hassas bir ilimize getirerek zehrini kusmasına sebep olanlar, olayların birinci derecede sorumlusudur.”
Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren: “Gereksiz bir konuşma sonunda çıkan olay, solcularla dinciler arasındaki çekişmeye dönüşüyor. Bunu önlemek lazım. İnsan dinsiz olabilir. Ama bunu ilan etmenin gereği yok.”
Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu: “Gazanız mübarek olsun.”
Madımak Oteli onarıldı. Onarılan Otelle ilgili tartışmalar uzun süre devam etti. Utanç Müzesine dönüştürülmesi istenen otel, önce kebapçı oldu ve uzun yıllar kebapçı olarak kaldı. Katliamdan 18 yıl sonra, Otelin müze değil Bilim ve Kültür Merkezi'ne çevrilmesi kararlaştırıldı. Otelin girişine anı köşesi konuldu. Ancak anı köşesinde saldırgan grupta yer alan ve olaylarda ölen 2 göstericinin ismi de yazıldı.
Katliamdan sonra ölen sanatçıların ve aydınların anısına pek çok sanat üretimi yapıldı. “Kalanlar ölenler için şiirler yazdı.”
Aziz Nesin’in şiirinden Fazıl Say ‘Ses’ eserini besteledi.
Ataol Behramoğlu’nun ‘yangın yeri’ şiirini, Zülfü Livaneli besteledi.
Edip Akbayram ‘Türküler Yanmaz’ şarkısını yaptı.
"Radical noise" adli grup ‘Çığlık’ adında bir şarkı yaptı.
Bu konuyu ele alan çalışmalar saymakla bitmez… Keşke bu vahşet yaşanmasaydı da kaybettiğimiz aydınlarımız üretmeye devam etseydi.
Bugün 2 Temmuz 2023, 30. Yıl. Sabah Moğollar’ın yaptığı ‘Bir düş gördüm geçenlerde’ parçasını dinledim. Yanan canlarla birlikte yine yüreğim yandı.
İnsanlığa, ayrımsız yaşama ve eşitliğe inanan insanlar olarak dimdik ve cesaretle gericiliğe karşı durmak zorunda olduğumuz bir kez daha yüzümüze çarptı.
2 Temmuz 2023
Yorumlar
Bu yazı için yorum mevcut değil.
Dilerseniz Buradan yeni yorum gönderebilirsiniz.